Equinox, latince ‘’eşit’’ ve ‘’gece’’ kelimlerinin birleşimininden oluşan, güneş ışınlarının ekvator çizgisine dik açıyla gelmesi ve gezegenin neredeyse her noktasında gece ile gündüzün eşit uzunlukta olması durumunu ifade eder. Yılda iki kez yaşanan bu eşitlenmenin hemen ardından gece ile gündüz yeniden kendi ritimlerinde birbirlerini kovalamaya devam ederler. Bu yıl 22 Eylül’de gerçekleşen Sonbahar Ekinoksunun hemen ardından artık geceler uzamaya gündüzler kısalmaya başladı.

Evrenin, sembollere işlediği biliş halini muzipçe sergilediği Ekinoks’u, yaşamımdaki rehberlerimi; doğayı, düngülerini, mitolojiyi, arketipleri, insanı, gökyüzünü ve kendi iç denizimi gözlemleyerek anlamaya, anlamlandırmaya ve kelimelerle maddeleştirmeye, görünür hale getirmeye çalışacağım. Bu yazıda derlediklerimle; kainatın, yaşamın içindeki her görünür olanın birbiriyle ne kadar uyumlu olduğuna, dışarıda ne varsa içeride, yukarıda ne varsa aşağıda da olduğuna birlikte şahit olacağız. Ve doğanın döngüleriyle uyumlanıp, yaşam nehrinin akıntınsına katılmayı, yaşamla birlikte akmayı hatırlayacağız.

Sana sol elimi uzatıyorum sevgi okuyucu, dilersen elini tut ve gözlerini kapat, ortalarındaki görünmez olanı aç ve birlikte bir yolculuğa çıkalım. Kabulünse, başlayalım.

İnsanların; yaşamlarını doğanın döngülerine göre sürdürdüğü dönemlerden bu yana ekinokslar, çeşitli kültürlerde, coğrafyalarda, inanç sistemlerinde ritüeller, dualar, şükranlarla kutlanmış. Özellikle, yaratıcıyı doğadan ve dolayısıyla kendinden ayrı görmeyen inanç sistemlerinde daha derin anlamlar ile kutlanmış. Birbirinden bambaşka topraklarda yaşayan, bambaşka inanışlara sahip olan bu kültürler, doğayla uyumlandıklarında ne kadar da aynılaşıyorlar, yukarıda farklı görünen dallar aşağıda nasıl da aynı köklerden besleniyorlar aslında.

Sonbahar ekinoksu İran – Zerdüş geleneğinde Mithrakana – Mihrican bayramı olarak; ekinlere şükretmek ve güneşin yer altına inmesini, tabiatın içine çekilmesini onurlandırmak, için 6 gün boyunca kutlanırmış.

Japon – Budist geleneğinde ekinoksların her ikisi de ‘’Hygan’’ ismiyle anılan ‘’öbür taraf, öbür kıyı’’ olarak çevrilebilecek olan bir bayramla kutlanıyormuş ancak, ilkbahar ekinoksundan farklı olarak, sonbahar ekinoksunda, ölülerin ruhları ile bağlantı kurulabilecek özel etkilerin olduğu inanışından dolayı atalarını anıyor ve mezarlık ziyaretleri yapıyorlarmış.  7 gün boyunca süren kutlamalarda 7 sonbahar bitkisiyle süslemeler yapıp yöresel yemeklerinden şölenler düzenlerlermiş.

Slavlarda ise, yaşlı kadınlar hasat ürünlerinden ekmekler yapar, tecrübeli, görmüş geçirmiş ellerin mayaladığı ekmekler yenir, genç kızlar şarkılar söyleyip danslar eder, yazın verdiği meyvelerle, bitkilerle süslenip şükranlarını sunarlarmış.

Pagan – Wiccan geleneğinde  Mabon Sabbat olarak kutlanan sonbahar ekinoksunda, çeşitli sunaklar hazırlayıp, törenler ritüeller düzenleyerek, değişen mevsimleri onurlandırmak, doğanın döngüsüne, yazın mahsüllerine, sahip olduklarına şükrederlermiş. Aydınlığın ve karanlığın tam ortasında, döngünün kapanan döneminin hasatına şükredip, açılan dönemini onurlandırmak, toprağın armağanlarını kutlarken, onun kendi döngüsündeki ölümünü, içine dönmesini onurlandırmak için, hazırladıkları hasat meyvelerinden, ürünlerinden oluşan sunaklarını yeniden doğaya sunarlarmış. Bu özel ritülleri genellikle ormanda yaparlar, doğayı kalbinde onurlandırılarmış. Ritüllerinde toprağın verici, besleyici yanına şükranları sunup, Kara Anneyi, toprağın, dişilin yutan, yok eden yanını selamlarlarmış. Affetme ve kapanan dönemde kendini gözlemleme niyetleri yapılıp, dışa dönük bir yaz boyunca ilişkilendikleri kişileri ve olayları değerlendirme, farkedebilme talebiyle ritüellerini yaparlarmış. Keza, kara annenin koynuna, kendi içsel mağaralarına girmeden önce, geçmişe bir dönüp bakmak, ölüme hazır olanları görebilmek için mükemmel bir zamanlama çünkü kışa, karanlık geceye dalmak, bilinçdışımızın ‘kara anne’ arketipinin koynuna girmektir. Bir renk ile ifade edecek olursam siyah değil, rengin olmaması durumudur. Yokolmaya hazır olanları yokeder ki, yeni tohumlar atılabilsin toprağına.

Yazın hasatıyla kışı geçiren atalarımız için ekinoksun bir geçiş anı olduğunu görüyorum ancak biz bu geçiş halini tam hissedemedik değil mi ? Değirmenci kızı olan annemden öğrendiğim bir döngüden, buğdayın döngüsünden bahsedeceğim sizlere. Hasat’a biraz daha yaklaşalım. Yaklaşalım ki içsel hasatımızı kavrayabilelim.

Kasım ayında toprak havalandırılır, yabani otları ayıklanır ve Aralık ayında tohumlar tarlaya saçılır. Nisan, mayıs aylarına kadar tohumlar, toprağın altında, karanlıktadır. Bazıları beslenemez, yeteri kadar suyu, minerali, vitamini çekemez topraktan. Ancak beslenebilen, görünmeye hazır olan, kendi içine sığamaz, kabuğunu çatlatır, toprağı çatlatır ve yenice beslemeye hazırlanan güneşe doğru uzatır kafasını. Filizdir artık. İnce, narin, suya, bakıma muhtaçtır hala. Haziran ayında toprağın altındaki kökleriyle gövdesini büyütmeye ve başaklarını vermeye başlar. Temmuz boyunca başaklar olgunlaşır ve kendilerini yaşamı beslemeye hazırlarlar. Çiftçiler ağustos ayında elleriyle hasat etmeye başlarlar aylarca besledikleri ve yine elleriyle toprağa verdikleri o ilk tohumları. Eylül ayında, köy meydanlarında, yerlerde öbek öbek başaklar dizilidir. Çiftçiler ve buğdaylar rüzgarı beklemeye başlarlar.Sapla samanın ayrılma vakidir. Rüzgarın başakları savurmasını, ve içlerindeki buğdayı ortaya çıkarmasını beklerler. Buğdayın dış kabuğu savrulur gider ve içindeki tüm yıl boyunca çiftçiyi besleyecek meyvesi, özü kalır geriye. Ekinoks gelmiştir. Kış boyunca onları doyuracak, sattıklarında kazanca dönüştürecek besinleri hazırdır artık. Hasat tamamlanmıştır. Ve aynı zamanda karanlık çökmüş, kış kapıya dayanmıştır. Köy halkı evlere girmiş, kapılar kapanmış, enerjiler içe dönmüştür. Yaza, harekete, çalışmaya hazırlanmak için kaynaklarını tüketerek gücünü toplamalıdır, dinlenmeye, gücünü toplamaya çekilmiştir yuvasına.  Buğdayın da keyfi yerindedir, tohumken kurduğu hayali, yaşama besin olma hayalini yaşıyordur. Sobayı yeni yakmış çiftçinin evinden dışarıya, ayaza çıkalım mı ? Çıplak kalmış tarlaya gidelim, toprağa soralım ‘’halin nicedir ? ‘’ Bahardaki yemyeşil, şenlikli halinin yerini kahverengi bir yokluk almış. Rüzgar ve yağmur da desteğe gelmişler, el birliğiyle bir yıkım başlamış. Yüzeyde kalan çeri çöpü yutmakla meşgul toprak, yeni tohumları beslemeye hazırlanmak için..  Öldürüyor üzerinde ne varsa yeniden doğurmak için. Korkma, toprak ana bizi de çekiyor içine. . Ekim Kasıma dönüyor. Kasım Nar ayı,  Nar ateş demek. Elimi tut, sol elimi. Annenin karnında, rahminde geçirdin günlerdeki güven hissini hatırla. Demeter toprağın üzerinde ölüm şarkısını söylerken toprağın altında yeniden doğuruyor gördün mü? Çirtçi, toprağını sürüyor bir yandan.Toprağın altı üstünden daha zengin değil mi ? Kurtlar, yılanlar da orada, su kaynakları da, değerli taşlar da… Toprağın üzeri kısır bir kahverengi ve birkaç yabani otla kaplı hala ancak toprağın altı yeni gelecek tohumlara hazırlanıyor.  Aralık gelmiş… En uzun geceden, ruhun karanlık gecesinden geçecek tüm varoluş. Çitfçi tohumları gömüyor en karanlığa, Umay Ana, süt gölünde yaşam üflüyor tohumlara. Kiminin yaşamı toprağın altında bitiyor tohumların, henüz cenin iken, toprağa yeniden besin oluyor, kiminin bir insanın ağzında bitiyor yaşamı, buğdayların, toprağa yeniden besin oluyor….

Evren bizimle kendi diliyle konuşuyor, duyuyor musun? Ekinoksun bir geçiş hali olduğunu, tüm yılın hasatını etmek, geçmişi gözden geçirip eylemlerini, ürünlerini değerlendirmek  yanına alıp yeni döneme dahil edeceklerini ve artık ihtiyacın olmayanları ayrıştırmak, vkti dolanla vedalaşıp yola, yeni döneme, geleceğe başaklarından ayırdığın buğdaylarla devam etmek. Yeni döngünün ilk durağı yeraltına, kendi içine inmek. Yeni tohumları ekmek için kendi toprağımıza, karanlığımıza, rahme girdiğimizde, ay ışığının geceye süzüldüğü gibi, biz de içsel gözümüzle karanlığımıza ışık süzülür ve ve görülmeyi bekleyen, günyüzümüzde yer vermediğimiz, kabul etmediğimiz, bilincimizin güya ‘’farkında olmadığı’ benlerimizle karşılaşırız. Onları kucaklayıp, bilincimize, aydınlığımıza taşırsak tam da hasat vaktinin hemen ardından, kaynağın ışığına teslim edebiliriz. Onları, esaretten kurtarıp özgürlüğe uçurabiliriz. Çift taraflı esaret ve çift taraflı bir özgürlük bu. İşte o vakit, alanımızdaki, toprağımızdaki boşluğa yeni tohumlar ekebiliriz gelecek için.

22 aralığa kadar önümüzdeki kış gecelerini, görünen ve görünmeyen inançlarımızı, değerlerimizi, sınırlarımızı, içimizde bizden beslenen ben’lerimizi, atalarımızdan yüreklice aldığımız dolanıklıkları, zamansızlık içinde halen başka boyutlarda yaşadığımız başka senaryolardan üzerimize yapışanları görebileceğimiz, karanlıkta el yordamıyla kendi canavarlarımızı da cevherlerimizi bulabileceğimiz, eskiyi yıkıp yeniyi var edebileceğimiz, Ardımızda kalan ekin döneminden hasat ettiklerimize bir bakıp, bize hizmet etmeyenlenleri ayıracağımız, kabukları üfürüp, özünü cebimize koyacağımz, kendi karanlığımıza içimizdeki dişil özle dalabileceğimiz o büyülü kış gecelerine giriyoruz. Kalp ateşimizi yakarsak üşümeyiz, hasatımızın kaynaklarını tüketirsek aç kalmayız. Canavarlarımızla birlikte oturmak, kucaklaşmak için kalp ateşimiz, dişil enerjimizin şefkatli yüzü eşlik eder bize. Toprağımızın altını üstüne getirelim ki, yıkımdan sonraki yeni yaratımlara rahim, yuva olabilsin. Ve tohumlarımızı, henüz kışken, kendi karanlığımızın tam içindeyken içindeyken atalım ki, bahar geldiğinde filizlendiklerini görebilelim. Düşleyelim ki, geleceğimizi kendi seçimlerimiz yaratsın, tarlamızı yabani otlar sarmasın. Aslında nasıl ki mitlerde, masallarda tüm karakterler biziz, doğanın rehberliğinde de durum aynı. Yani çiftçi de biziz, toprak da, tohum da, buğday da.. Kendi kabına sığmayan, kendini ve toprağını yaratıp kafasını güne uzatan tuhum. Kabuğundan arınınca kendine varabilen buğday.

Ekinokslar, gündoğumu, gün batımı, , cinsel birleşme ve orgazm, an (ruh-beden-zihin kutsal üçlüsünün geçmiş ile geleceğin kesitiği o yerde, an’da olması) ;  iki zıttın aynı anda varolması, kavuşması olduğu için ve dünya ikiliğinin bir anlığına bir olduğu için mi bizi o zamanlar böylesine etkiliyor ? Rahman ve rahim olanı. İkiden bir olanı. Geldiğümüz kaynağı hatırlıyoruzdur belki, kimbilir…

Ekinoks; Gün ile gecenin, aydınlık ile karanlığın, yin ile yangın, sıcak ile soğuğun, ikilik danslarına ara verdikleri kısacık bir soluklanma anı. Geçmiş ile geleceğin tam ortası, şimdi, an… Hareket ile dingiliğin, yapma ile olmanın birbirine karışması. Dualitenin içine dahil olan her ikiliğin ahenkle sevişmesinin orgazmı. O tek bir an, bir olma hali.  Ourobus’un kuyruğu ile ağzının buluşması. Zihnin tek bir an’lığına sustuğu, içinde hiçliğin ve hepliğin olduğu o büyülü ‘an’.

Sonrası yine döngünün devamlılığındaki gel-gitler… Dualitede dengenin eşitlik değil, bir salınım hali olduğunu, tek bir an eşitlenip sonra kendi döngülerine dönen gece ile gündüz ile anlatır bize ekinoks.

Sonbahar ekinoksu; gündüze, aydınlığa, verimliliğe, doğurganlığa, harekete, sıcağa, yaza, bir önceki döngünün kış sonunda attığımız tohumlarımızdan hayat bulan yaratımlarımıza, tüm yaz boyunca kendi emeğimize teşekkür edip; geceye, karanlığa, soğuğa, kışa girerken; içimize, toprağımızın altına çekilmeden hemen önceki o kısacık an’a, yeyüzündeki hasatımıza ve yeraltında tohumlanabilecek olasılıklara bir kısa bakış şansı. Ateş elementinden su elementine geçiş, hareketten dinginliğe, parlamaktan akmağa, fikirlerden sezgiselliğe, maddeden manaya. Manadan beslenip, baharda yeniden maddeyi yaratabilmek için. Eril yanımızla yaratımımızı dişil yanımızdan doğurmak haline geçiş.

Ekinoks bir eşik. Yaşam ile ölümün birbiriyle varolduğu bir düzende, kutsal ilahilerindeki bir soluk alma anı ekinoks. Sonbahar ekinoksunu anlamak için somut ve soyut ölümü, ölümü anlamak için ilk rehberimin dizinin dibine götüreceğim seni. Ağaca. Bahçemdeki yabani erik ağacını, ay ağacımı onurlandırmak sırtımızı onun gövdesine yaslayıp biraz tefekkür edelim. Bu günlerde kıpkırmızı yaprakları kahverengiye döndü yabani erik ağacının ve rüzgarlar en güçsüzlerini toprağa düşürmeye başladı bile. Baharda pesbembe çiçeklerinden vazgeçti meyvelerini doğurmak için, yazın meyvelerine tutunmadı, dağıttı kurda, kuşa, insana, Şimdi de yapraklarına veda etmek üzere. Tutunmadı, hiçbirine ‘’ben, benim’’ demedi. İnanna gibi sırasıyla soyundu her sonbahar toprağın koynunda. Çırılçıplak kaldı İnanna gibi her kış, Ereşgikal’in koynunda. Toprağın üzerinde, görünür olanlarından, bırakma vakti gelenleri bıraktı sırasıyla ki, gücünü toprağın altına köklerine verebilsin. Kışın köklerini besledi, genişledi, iyice yayıldı her seferinde toprak ananın bedeninde. Ekim geldi, kasımda çırılçıplak kalacak yabani erik ağacı. Bakan onda ölümü görecek, kısırlığı görecek ancak o içten içe besleyyecek torağın altında kendini. Tüm ben’lerinden arınmış halde, yeni döngüsüne hazırlayacak kendini. Güçsüz dallarını, kurumuş yapraklarını uğurladı rüzgarla, kaynağa yeniden besin oldular onlar da. Baharda pespembe çiçeklerine tutunsaydı, yazın meyvelerini dallarında çürütseydi, sonbaharda yapraklarım benim kimliğim deseydi, kışın besleyemecekti köklerini, görüneni beslemekten. Kökleri güçsüz bir agaç, baharda kendini yeniden doğuramaz. Yazın çiçeklerinden meyvesini oluşturamaz, sağlıkla dallarında tutamaz… Hoş, her halükarda toprağa yeniden döner. Yeniden karışır döngüye, bütüne. Her halükarda hizmet eder yaşama. Şey’lerin ölümü de böyledir, yaşam ölümü doğurur, ölüm yaşamı. Sırtımızı yasladığımız yabani erik ağacı, şefkatle anlatır bize, bir bedenin ölümünü de, tutunduğumuz her şey’in ölümünü de… Ben dediğimiz ve artık hizmetini tamamlamış, vadesi dolan her şey’den azade olmanın yeniyi doğurmadan önceki son adım olduğunu anlatır bize. Alanımızda boşluk oluşturunca ancak, kaynak yerini yenisiyle dolduracaktır. Yeni yaratımlar yapabilmemiz için ilk şarttır eskilere tutunmadan toprağa gömebilmemiz. Köklerimizi, özümüzün beslendiği kanallarımızı genişletebilmemiz için, görünür olan ve artık çürümüş kurumuş, dallarımızı rüzgara emanet edebilmemizi fısıldar yabani erik ağacı kulaklarımıza.

Kışı yazı doğurur, yazı kışı; karanlığı aydınlık doğurur, aydınlık karanlığı. Yin yangı doğurur, yang yin’i. Mana maddeyi doğurur, madde manayı. Yaz, güneş, aydınlık, hareket, yaratım eril prensiptir ancak; yazın yaratımını kış tohumlar. Aydınlıkta görününür olanlar karanlıkta beslenenlerdir. Dünyayı Tanrı Ülgen yaratır ancak, sonsuz sulardan çıkıp yaratım ilhamını verip yeniden suyun dibine dalan Tanrıça Akana’dır. Düş gece kurulur, gerçeğe gün doğunca dönüşür. Ancak gece kabusları da taşır koynunda. Karanlıkta canavarlar da beslenir –ki hepsi bizim parçalarımız – tohumlar da. Gecenin koyunda kabuslar da –ki hepsi yine bizim yaratımımız-  var düşler de. Kış hem öldürür yüzeydekileri, hem besler derinlerdekileri. Düşlere, tohumlara erişmek için karanlığın içine, toprağın altına girmemiz gerekir bir ağaç gibi, İnanna gibi, çıplak kalana kadar soyunarak… Kendi yeraltımıza indiğimizde, bilinçdışının labiretlerindeki kendi hayaletlerimizle karşılatığımıda, yin enerji eşlik eder bize. Ve işte ekinoks bir görev teslim törenidir. Birbirinin içinde, birbirini doğuran, birbiriyle varolan ve iki zıt görünümlü bu iki prensibin devir teslim töreni. Karanlıkta sahne, örtülü olan yin’indir. Karanlığın, gecenin, ay’ın su’yun, içe dönük olanın, sprilde merkeze kıvrılanın, bilinçdışının, rahmin, düşün, tohumun, yeniden doğum için ölüme hazır olmanın, kadın bedeninde kanamanındır sahne.

Mitlere kıvrakça bir geçiş yapmışken; biraz daha girelim o o çılgın ve büyülü evrene.

Tanrı Vişnu, kzomik okyanusta bir adı da Şeşa olan  bir Yılan – Tanrıça Ananta’nın üzerine uzanır ve Evren’in düşünü görür. Sonsuzluk anlamına gelen Tanrıça Ananta’nın koynunda bir Tanrı, bizim gerçekliğimizi gördüğü düş ile yaratır. Sonsuzluğun içinde bir dişilin koynundaki erilin düşleriyiz =) İkiliğin birbiriyle dansından doğan yaratım, zihnin susmasıyla gelen kozmik sonsuzluğun meyvesi. Ekinoks’un mitlerle ifadesi.

Yeraltı ve ölümle ilişkilendirilen karakterler Hades ve Ereşgikhal. Bunlar yeraltının tanrısı ve tanrıçası. İnannanın fıtınalı aşkı, çekişmeli kocası Dumuzi, her sonbahar ekinoksunda yeraltına, Ereshgikal’in egemenliğine, Karanlık Anne’nin koynuna inmek zorundadır ve yeryüzündeki canlılık da onunla birlikte çekilir ölüme, yeraltına.  Ve her bahar ekinoksunda yeniden yeryüzüne, yaşama ve aşkına kavuşur. Tabiatın uyanması, toprağın, ağaçların yeniden süslerini giyinmesi işte Dumuzi’nin yeraltında, ölüm diyarında beslediği spermlerinin, karısıyla sevişmek suretiyle yeryüzüne yayılmasından kaynaklıdır.

Demeter’in biricik ve narin kızı Persephone, sonbahar ekinoksunda yeraltına, zoraki kocası Hades’in koynuna çekilir. Ve onunla birlikte tüm canlıklık da tabii. Demeter sevgili kızını torağa verdiğinde yeryüzüne ölüm saçar ve Persephone yeraltında tohumlanıp baharda yeryüzüne çıktığında, toprak yeniden filizlenir, Demeter yeniden besleyen, doyuran yüzüyle Gaia’nın tüm çocuklarını bereketini yaymaya başlar. Hades Gök ilminde Plütodur. Plüto, yeraltı, bilindışı, gizli – saklı olanlarla ilişkilidir. Akrep’tir. Kasım’dır.

İnsan rehberlerimden olan Jung şöyle söylemiş ‘’ Mitler, ruhumuzdaki kendini tekrarlayan ebedi kalıplardır;’’

Ben bunları yazarken başımı kadırıp göğe baktığımda, ay tepemde son dördününde. Bize görünen tarafının, karanlığı ve aydınlığının birbirine eşit olduğu hali. Yavaş yavaş karanlığa bürünecek gün gün. Ay’ın, sonbahar Ekinoksunu kendi ifadesiyle anlatımı. Ay da kendi sonabarında, ışığını uğurlayıp karanlığına hazırlanıyor. Kara Annenin çekim kuvveti her yandan içine çekiyor bizi. Ereshgikal’in, Hekate’nin, Kali’nin… Vulvanın çekim kuvveti, mağaranın çekim kuvveti, spiralin merkeze çekim kuvveti, derine, izbeye… Alice’in harikalar diyarına düşüşü, sezgi kuyusuna çekilmek… Kadın bedeninde kanamadan hemen önceki dönem, sonbahar.  Eylül ekime geçiyor…  Ay tepemde küçülüyor, karanlığa dönüyor, bedenimde rahmim karanlığa dönüyor, parçası olduğum tabiat karanlığa dönüyor. İçsel gözüm uyanıyor, el değmemiş, atıl topraklarımda geziniyorum. Zamanın kabının içinde döngü her yanımda karanlığa dönüyor. Kasım ayı, Akrebin şifası. Yeraltının şifası, ölümün yıkımını şifası. Yeni olanın doğumu için ölümün soğuk gerçekliği.  Sonra 21 Aralık en uzun gece, karanlık ay – gecelerimizin tamamen karanlıkta kaldığı o birkaç gün, bedenimin kanaması… İçsel gücümüzün zirvesi, yaratım tohumları için toprağın en verimli anı. Ardından yeni ay, ardından günlerin uzamaya başladığı o ilk gün. Ardından günün ve gecenin, ışığın ve karanlığın dansı.

Her görünenden işaret yağıyor, her rehber inmiş yeraltına, geçmiş karanlığın ortasına;  ‘gel, gel’ diyor bize, korkma gel! Korktuğun her silüette kendini bulacaksın.

Ben bunları yazarken geçirdiğim günlerde, iç gözümün önüne yusyuvarlak gözleri, kahverengi postu, kalın pençeleriyle bir ayı belirdi. Günlerdir, bana rehberlik etti, önce gözlerini gözlerime dikti ve sonra arkasını dönüp inine girdi.  Ayının, yazın beslenip, kışı geçirmek için sonbaharda dinlenmeye çekildiğini biliyordum yalnızca ve oldukça sığca.  Bu yazı aracılığıyla hepimize bir mesajının olduğu iyice açık hale geldi ve ayının ruhuyla iyice yakınşlaşmak için güvendiğim bir kaynağa başvurdum. Mesajını, alıntıladığım kaynaktan hepimize iletiyiorum

‘’Ayı, su elementini dengeleyen hayvanlardan biridir. Deneyimler, derinleşme, içselleştirme, tefekkür, şifa ve sezgiler su elementinin ilgilendiği konulardır. Su elementi diğer elementlerden farklı olarak, manevi alanda çalışır. Bilgelik, bilmekten gelen güç, inziva ve içe dönü ile manalar konularını çalıştırıp destekler. Ayının gücü deneyimden ve bilgideki derinliğinden gelir. Ayının gücü, su elementinin içe dönebilme kabiliyetinden ileri gelir. Kendini bilen her şeyi bilir ‘’ Çetin Çetintaş, Hayvanlardan Destek Alma Sanatı

Velhasıl sevgili okuyucu, benim görebildiğim, anlamlandırabildiğim her dil, her sembol, her işaret bizi destekliyor, yüreklendiriyor. Yaşamın ritmiyle, onun akışına dahil olup akabilmek için gecenin karanlığına, dişilin tepesinden sular damlayan rutubetli mağarasına, toprağın derinine, yerin dibine, kainatın rahmine, bilinçdışına yol almaya başlayalım. Belki de, el ele, birlikten gelen güçle, kendi özümüze doğru bir yol, spiralin merkezine yolculuk, kendi özümüze diye başlayıp merkezde, köklerimizde birleşeğimizi belki de =)

Kapanışı, beni her defasında büyüleyen zekasını onurlandırmak için Jung’a bırakıyorum;

‘’ Bir insan aydınlığı hayal ederek değil, karanlığın bilincine vararak aydınlanır ‘’

Yazı tarihi: Eylül 2021

Sevgiler

Sevgili okuyan, adet öncesinde geçirdiğin zor günlerde beni buldun. Muhtemelen ”adet öcesi sendorumuna ne iyi gelir” diye araştırmaya başladın. Gel, birlikte bir yolculuğa çıkalım. Uzun bir yazı diye lütfen beni terk etme. 

Bu yazıda sana, hem okuduğum kaynak kitabın bilgilerini, hem de bu kitabı okuduktan sonra kendimde uyguladığım ve edindiğim tecrübelerimi paylaşacağım. Bu benim normal halim olarak kabul ettiğim adet öncesi depresyonlarım ve ağrılarıma nasıl veda ettiğimi anlatacağım. Ve önce bilgi ardından bilgiyi tecrübe sürecinden sonra, artık çok net yazabilirim. Adet öncesi sendromu doğal değildir ve dönüştürülebilir.

”Bir kitap okudum hayatım değişti” söylemi, bu kitabın bana açtığı kapılar açısından, abartılı olsa da gerçekçi bir söylem olacak. Pms sendromunun aslında kadın bedenimizin bize bir uyarı sistemi olduğunu önce okuyarak sonra da yaşayarak öğrendiğimden beri, bedenim ile tanıştım ve uçsuz bucaksız bir okyanusa girdim.

İlk olarak, kitabın yazarından biraz bahsedeceğim. Dr. Chrıstıane Northrup, kadın hastalıkları ve jinokoloji hekimi ve yazardır. Mordern tıp ve geleneksel tıbbı bir arada değerlendiren, ruh-beden-zihin bütününü birbirinden ayırmadan görebilen bir bütüncül tıp uzmanı.

İlaçlarla baskılanan ağrıları, bedeninin gösterdiği semptomları korkusuzca tam içine girerek çözümleyen, bilgiyi bilgeliğe dönüştürmüş bir rehber. Benim okuduğum kitabı Türkçe’ye ”Kadının Bedeni, Kadının Bilgeliği” olarak çevrilmiş. Bu kitapta, bir çok kadın hastalığın nedenine ve çözümüne, bilimsel araştırmalar, modern ve geleneksel tıbbın ışığında ve kendi klinik tecrübeleriyle bir yol göstercilik sağlıyor.

Benim bu iletide seninle paylaşacağım şey, bu derya kadar derin ve diplerinde hazineler olan meselenin küçük ama bana göre başlangıç  kısmı olacak. Pms dediğimiz, adet öncesi yaşadığımız ruhsal ve bedensel zorlayıcılar; adet düzensizlikleri, adet ağrıları ve daha bir çok kadın bedeni ve ruhunun döngüleriyle birbirine geçmiş çok kapsamlı bir bütünün bir parçası.

Benim bu iletide yaptığım tüm bunların sadece tek bir ayağından, tek bir iyileştirici yönteminden bahsetmek olacak fakat benim tecrübemde bu minicik ayrıntı tüm diğer bütünün parçalarının kapılarını da araladı. Bu yüzden ilk olarak birazdan anlatacağım konuyu seçtim sana anlatmak için.

Pms sendromunu iyileştirmek için; benim edindiğim bilgilerden ve tecrübe ettiğim deneyimlerden sonra çıkardığım sonuca göre 3 ana koldan kendimize bakım vermemiz gerekiyor.

• Beslenme ( tüm vitamin mineral dengesi adına beslenme )
• Egzersiz
• Döngülerin farkındalığı

Bu yazıda, bahsettiğim kitap ışığında bedenimizin ve döngülerimizin farkındalığından bahsedeceğim.

İlk olarak pms olarak tanımlanan şeyin ne olduğuna bakalım.

Pms sendromu nedir ?: Kısaca ve seninle benim anlayacağım şekilde bir tanım yapalım.  Adet döngümüzün (yumurtlamadan kanamaya kadar) ikinci fazında kanama başlayana kadar geçen süreçte kişiye göre değişen bir aralığa sahip olan (genelde adetten önce bir hafta içinde) yaşadığımız ruhsal ve bedensel değişimlere pms sendromu deniyormuş.

Genelde ikinci fazın son evrelerinde yani kanamaya yakın pms sendromu yaşanıyor olsa da, uzun süreli ve çözülemeyen tekrarlarla bu süreç ikinci fazın tamamına doğru yayılabiliyormuş.

Kitaptan birebir aktaracağım pms semptomları ise şunlarmış;

• Karında şişkinlik
• Karında sancı, kramp
• Kazaya yatkınlık
• Sivilce
• Saldırganlık
• Alkol intoleransı
• Baş ağrısı
• Çarpıntı
• Hemoroid
• Herpes
• Ürtiker
• Uykusuzluk
• Kaygı
• Astım
• Sırt ağrısı
• Göğüslerdeki şişkinlik ve acı
• Çürükler
• Koordinasyon zorlukları
• Depresyon
• Ödem
• Duygusal Dengesizlik
• Arpacık
• Görüş zorlukları
• Bayılma
• Yorgunluk
• Aşırı yeme
• Kafa karışıklığı
• Asabiyet
• Eklem Şişkinliği ve ağrısı
• Uyuşukluk
• Migren
• Bulantı
• Öfke
• Tuz İsteği
• Nöbetler
• Cinsel Dürtü Değişklikleri
• Sinüs Problemleri
• İntihar eğilimi
• Tatlı isteği
• İdrar Zorlukları
• İçe kapanma
• Boğaz Ağrısı

Sana yazmak için kitabı tekrar açtığımda farkettim ki, kendimde olan belirtileri belirlemek için tam 13 tanesini işaretlemişim. Tekrar değerlendiğimde ise bir kaç tanesini bazı aylarda yaşıyorum.

Şimdi gelelim asıl konuya. Bedenimizin ihtiyaçlarına göre beslenme, (aldığımız ilaçlar, doğum kontrol hapları da dahil uzun fakat uygulamaya başlayıca oldukça kolay bir yolculuk ) ve egzersiz dışında, yapacağımız şey; bedenimizle bir olmak. Bu cümle sana saçma gelmiş olabilir fakat beni okumaya devam et, söz veriyorum pişman olmayacaksın.

Dr. Northup diyor ki, bedenimizin döngülerini yaşamaya başladığımızda; onu, yani kendimizi duymaya ve dinlemeye başladığımızda, tüm bu semptomların bir yakarış olduğunu göreceğiz. ”İçine dön, bana dön” yakarışı.

Yaşam döngülerle devam eder. Mevsimler döngüseldir. Günler döngüseldir. Ay’ın fazları döngüseldir. Kadın döngüseldir. Her döngüde nasıl ki yaz vardır, gündüz vardır, dolunay vardır, kadında da yumurtlama vardır. Ve kış vardır, gece vardır, karanlık ay vardır,  kanama vardır.

Döngünün bir fazında ışıkla parlama, dışa dönüklük, gösteriş, üretkenlik, vericilik, kendini sunma-sergileme varken, diğer fazında içe dönüklük, dinlenme, üretmek için güçlenme, alıcılık, karanlıktan beslenme vardır.

Yaşadığımız çağda tüm bu bilgilerden uzak, sürekli hareket halinde, düz bir çizgide ilerliyoruz. Sürekli üretimde olmak, sürekli neşeli olmak, sürekli canlı olmak, sürekli yaşamın içinde olmak makbul olan. Durmak, dinlenmek, içine dönmek, içinde bulunduğumuz dünya düzenine aykırı ve istenmeyen eylemler.

Dr. Northup, hastalarından verdikleri örnekler ile öyle güzel anlatıyor ki hali hazırdaki durumu ve çözümü. Bedenimizin bize nasıl sinyaller verdiğini, nasıl da bu iletişimi hiç göremediğimizi fark ettim.

Sonra şöyle düşündüm;

Ağaç bir kış boyunca kupkuru dallarla kalıyor. Dışarıdan bakıldığında solgun, cansız, yaşam ve üretim belirtisi olmayan ve işe yaramaz görünüyor öyle değil mi. Fakat köklerinde, gövdesinde, görünmeyen gizli benliğinde müthiş bir yaratım içinde aslında. Baharda yeniden çiçek açma güdüsüyle, kendi içinde kendi kendini besliyor.

Ve işte bizim de yol haritamız bu olacak.

Bedenimiz bize ” durmalısın” diyor. ”Dur ki devam edebilelim”.

Adetinden bir ya da iki gün önceden içe kapanmaya, dış dünyayla iletişimi elinden geldiğince kesmeye, film dizi kitap gibi zihinsel aktiviteleri azaltmaya, fiziksel olarak en mümkün haliyle yavaşlamaya ve kanama başladığında en azından ilk gün, battaniyenin altında, yazarak-çizerek, bedensel, zihinsel, ruhsal olarak dinlenerek duyumsayabilir  misin kadınlığı, kadınlığını, kanamanı…

Peki durmak nasıl mümkün öyle değil mi ? Belki çalışıyoruz, sorumluluğumuzda belki bir ev ve belki bir aile var, bizden sürekli üretim, sürekli hizmet, sürekli gülücük, sürekli yaşam bekleyen bir dış dünya var. Haklısın var.

Sanki durursak oyundan çıkartılacağız. Çalışıyorsan kendine böyle bir zamanı evde ayırman çok mümkün olmayabilir, ama yavaşlayabilirsin.

Evliysen, bir evin ve ailenin sorumluluğu sendeyse, bunu ailenle konuşabilirsin. Bu alanı kendin için kendine yaratabilirsin. Mümkün olduğu kadar. Bedenin ve benliğinle uyum içinde, kanarken karanlıkta demlenip, yumurtlarken parlarsan, kendi doğanın dengesinde akacaksin.

Sana bunları yazmadan önce, bir yıldır bunu deneyimledim.

Ve ben de mümkün olduğunca deneyimliyorum. Şartları ufak ufak zorlayıp, uygun hale getirerek. Sanki barıştık içimdeki bölünmüşlüklerle. Böyle tanımlayabilirim belki sana.

Ben tüm bunları uygularken, kendiğinden gelen bir şey daha oldu ve sana bunları yazmak için kitabı bir kez daha incelerken fark ettim ki yazar zaten bahsetmiş bu kendiliğinden olan şey hakkında, ben algılayamamışım.

Sana bunu doğru şekilde anlatabilmek için kitabı okuyup uygulamaya başladığımdan itibaren yazarın tavsiyelerine göre neler yaptığımdan da bahsedeceğim.

Bu sürece girmeye karar verdiğimde beni en çok etkileyen ve ikna eden şey,  yaşamın döngülerini görmem oldu. Aynı zamanlarda okuduğum “Tanrıçalar ve Tanrıçanın dönüşümleri” islim başka bir kitapta yine bu döngüleri içsel olarak fark etmemi sağladı. (Bu arada bu kitabın incelemesini de şu başlıkta daha önce yazmıştım. Merak edersen bakabilirsin.) Kendi kışımın içinde kalabilecek miyim ? İşte bunu çok merak ettim.

Kitapta bir ”adet günlüğü”nden bahsediyordu. Bu günlük; gerçek kağıttan bir deftere, yumurtlama dönemini, belirtilerini, hislerini, gün gün ufak notlar halinde yazdığın, pms belirtileri başlayıp kanaman bitene kadar, yine gün gün bedensel ve ruhsal ( aslında ikisi bir bütün, birbirlerinden biz ayırıyoruz) değişimlerini ve belki de en ilginci o günlerdeki rüyalarını yazdığın bir günlük.

Böyle bir günlük tutmaya başladım. Her seferinde aynı performansla olmasa da, günlüğüme önem verdim. Pms belirtileri başladığında elimden geldiğince içime dönmeye başladım. Tüm gelen gerginliklerle, öfkelerle, üzüntüyle kalmayı denedim. Uzunca yazdım, bekledim, düşündüm, dinlendim. Özellikle kanamamın ilk günü, sıcak çaylar, kalın çoraplar, yumuşak battaniylerle kendime bebek gibi baktım =)

Kışımda, karanlığımda gerçekten bir sihir varmış beni besleyen, vallahi varmış…

Adet öncesi ve kanama sırasında gelen duygular, istekler, kitabın yazarına göre içimizde zaten var olan, dışarı aydınlığa çkmayı bekleyen, benliğimizin sesiymiş.

Tüm bunlarla, kendi içime, rahmime, mağarama yolculuk yaparken, kendiğinden ve ”sanki hep böyleymiş” gibi bir gelişme oldu. Her yumurtlama dönemimden sonra içimde bekleyiş oldu.

Kanamayı bekleyen, bunun için heyecanlanan, kanadığını fark edince gözleri parlayan bir ben çıktı ortaya. Tüm bunlardan önce, lanetledeğim, istemediğim, sevmediğim, hastalık olarak gördüğüm bu dönem, ben bunun için hiç çaba sarf etmeden merakla beklediğim bir döneme dönüştü.

Ve bir şey daha oldu. Pms yani adet öncesi semptomlar ve kanama sırasındaki ağrılar birbirinden farklı konular aslında. Ben bu süreçte içime kapanıp, dinlenmek için kendime alan yarattığımdan beri,  kanamanın gelmek üzere olduğu bir saatlik bir süreç ve kanamanın ilk günü bedenimdeki hafif ağrılar ve halsizlik dışında adet ağrısı ve bunalımlarını da yaşamamaya başladım.

Kanama öncesi ve kanama sırasında bir yıl öncesine göre büyük bir dönüşüm meydana geldi. Şu konuda yanıltmak istemem. İçimden yine öfke, hüzün, huysuzluk yükseliyor bu dönemde. Ancak, kitapta yazdığı gibi bunları gözlemeyi öğrendim.

Filmlerde hangi kısımlarda ağlıyorum, bu konulara eğilmeyi öğrendim. Günlük hayatta beni ne rahatsız ediyor, bunlara kulak kesilmeyi öğrendim. Anlatmak istediğim, beklentin tüm süreci pamuk gibi geçirmek olmasın. Tüm süreci pamuk gibi geçirmek mümkün ve sağlıklı değil benim anladığım kadarıyla.

İşte kitabın igili bölümünü bir kere daha okuduğumda her şey artık yerine oturdu kafamda. Biz kadın atalarımızdan, kız kardeşlerimizden, akrabalarımızdan, arkadaşlarımızdan, erkek arkadaşımızdan, eşimizden, babamızdan, sistemin bütününden aldığımız yönelimle, kendi kanamamızı el birliğiyle lanetlemişiz.

Seni engelleyecek olan, sana iyi gelmeyen, kokan, zorunlu olarak yavaşlatan, güçten düşüren, toplumdan soyutlayan, ilahi olanla bile iletişimine engel olan, bebek beklerken korkulu rüyan, karşılamak zorunda olduğun cinsel ihtiyaçları karşılayamamana ve bundan dolayı tercih edilmemene neden olan, bedeninin laneti. Bu saydıklarımın hepsi sensin, benim, anneannen, teyzen ve aslında dünya var olduğundan beri her birimizin rahminde kayıtlı olan korkular, yaşanmışlıklar belki de.

Kanaması başladığında, kocasının kumasına gideceğini bilen bir tarihin çocuklarıyız biz. Çocuğu olmadığı için terk edilen ya da evliliğe başka bir kadının dahil olduğu bir tarihin çocukları. Düşünsene her ay yaşanılan o bekleyişi.. İş yerinde, ”canlı” olmadığı için gözden çıkarılma endişesi de bize ait. İlk adet gördüğün günü hatırla. ”Utanmak” kelimesiyle ilk defa çocuk olarak değil kadın olarak tanıştığın o günleri hatırla.

Biz seninle kendi bedenimizle barışalım, kendimize ve tüm dünyaya ”ben kadınım” diyelim ki, gelecek olan nesle tüm bu ”bize iyi gelmeyen yaşanmışlıkların tortusu”nu aktarmayalım.

Tüm bunlar üzerinde daha önce düşünmediysen eğer, lütfen bir düşün. Çünkü biz bedenimizi fark ve kabul ettiğimizde; onu nasıl doğru besleyeceğimizi de nasıl egzersizle iyi bakacağımızı da içsel bir istekle, hevesle araştırıyor, öğreniyoruz.

Dr. Northup’un kitabının bana verdiği ışığın bende yarattığı gerçekliğini sana anlatmaya çalıştım. Pms sendromu nasıl geçer ? sorusuna bulduğun cevap belki bir ilaç markası, belki bir kaç baskılayacı öneri olabilirdi.

Eğer ki sende küçücük bir ışık yakabildiysem, baskılamadan onu dinlemeye başlayacaksın. Sana aktarılan tüm yaşanmışlıkların etkilerini, benliğinin isteklerini, ihtiyaçlarını, gizli kalan yeteneklerini, kendi bedenine yolculuk yaparak, kaynağında vakit geçirerek kendi kendine göreceksin. Ve anlatacaksın diğer kızkardeşlere, kız çocuklara…

Benim araştırmalarım ve uyguladıklarımdan anladığım kadarıyla, yaşadığımız pms sendromlarına kökten çözüm için yukarıda saydığım birlikte yürütülmesi gereken üç maddenin başlangıcı döngülerimizi anlamak olduğunda, diğer ikisini içsel isteğimizle araştırıp, öğrenip uygulamaya gönüllü olarak başlıyoruz. Bu yüzden ilk iletimde bundan bahsettim. Fırsat buldukça ve bildiğim, uygulayıp sonuç aldığım kadarıyla beslenme ve egzersizden de bu başlıkta bahsedeceğim.

Dip Not: Biz Türk kadınlarının internette bu konu ile ilgili aratmalarına bu başlık cevap olabilsin, arama sonuçlarında çıksın diye de bu aratma terimlerini ayrıca ek olarak iletimin sonunda belirtmek istedim: “Pms sendromu nedir ? Pms sendromu ne zaman başlar ? Pms sendromu nasıl geçer ? Adet öncesi anksiyete, Adet Öncesi gerginlik, Adet Öncesi sendromu nasıl atlatılır”

Sevgilerimle